اندکی پس از محبوبیت تلفن‌های هوشمند، راه ورود اینترنت اشیاء در قالب ابزارهای هوشمند مختلف باز شد. یکی از نمونه‌های موفق ابزارهای هوشمند که کم‌کم جای خود را در زندگی روزمره کاربران بیش‌ازپیش باز می‌کند ساعت‌های هوشمند است. ساعت‌هایی که شاید نشان دادن زمان کمترین کاری است که انجام می‌دهند! از چک کردن ایمیل گرفته تا ردیابی مسیر، ده‌ها کاربرد جالب‌توجه دیگر امروزه از طریق صفحه کوچک ساعت‌های هوشمند قابل‌دسترسی است؛ اما بزرگ‌ترین عیب دنیای فناوری در سمت کاربران آن قرار دارد، جایی که مجبورند هر از چندی ابزارهای فناوری خود را به‌روز کنند. دراین‌بین یک جوان ۲۲ ساله با طراحی ساعت‌های هوشمند ماژولار به کاربران این شانس را می‌دهد که به‌جای تعویض کل ساعت خود، با تغییر بخشی از بند آن ابزارها و ویژگی‌های جدید را به ساعت هوشمند خود اضافه کنند. علی‌رضا طهماسب زاده که به‌تازگی از دانشگاه سلطنتی لندن در رشته مهندسی پزشکی فارغ‌التحصیل شده ایده خود را برای جذب سرمایه در سایت کیک‌استارتر قرار داده و در کمتر از یک ساعت به هدف اولیه خود (جذب ۲۵۰ هزار دلار) رسید. تا لحظه نوشته شدن این متن درحالی‌که ۲۴ روز به اتمام فرصت سرمایه‌گذاری روی این استارت‌آپ در کیک‌استارتر باقی‌مانده، بیش از یک‌میلیون و هشتاد دلار جذب این پروژه خلاقانه شده است. علی‌رضا نام استارت‌آپ خود را BLOCKS گذاشته؛ استارت‌آپی که شبانه‌روز مشغول فعالیت در آن است. در ادامه مصاحبه با علی‌رضا طهماسب زاده را بخوانید:
لطفاً خودتان را معرفی کنید.
سلام! من علی‌رضا طهماسب زاده، بنیان‌گذار و مدیرعامل استارت‌آپ BLOCKS Wearables هستم؛ استارت‌آپی که در لندن تأسیس‌شده و سازنده اولین ساعت هوشمند ماژولار در دنیاست. به‌تازگی وارد ۲۲ سالگی شدم و از ۲۰ سالگی مشغول فعالیت در استارت‌آپ BLOCKS Wearables بوده‌ام. در ایران به دنیا آمدم و تا آخر مقطع دبیرستان در ایران سکونت داشتم؛ از همان دوران علاقه‌مند به جنبه کاربردی علوم و پژوهش‌‌های مختلف بودم. پیش از خروج از ایران، توانستم برنده چند مدال در المپیادهای فیزیک و کامپیوتر و همین‌طور جشنواره خوارزمی باشم. هم‌چنین موفق شدم مدال نقره مسابقه بین‌المللی فیزیکدانان جوان را نیز در همان مقطع به دست بیاورم. سپس در ۱۹ سالگی، برای تحصیل در رشته مهندسی پزشکی به دانشگاه سلطنتی لندن (Imperial College London) آمدم.
از استارت‌آپ خود بگوئید؛ ایده اصلی BLOCKS از کجا شکل گرفت و چگونه به اینجا رسید؟
ایده BLOCKS یکی از خروجی‌های تحقیقات دانشگاهی‌ام بود. از همان سال اول دانشگاه، شروع کردم به تحقیق درباره ابزارهای تعامل انسان-کامپیوتر و در همین راستا چند روش مختلف برای درک حرکات انگشتان و مچ دست به‌منظور کنترل گوشی‌های هوشمند با حرکات دقیق و آرام دست نیز توسعه دادم، برای مثال قابلیت کنترل صدای موسیقی تنها با چرخاندن مچ دست. من این ایده را به دوستان و اطرافیان و کاربران دیگر معرفی کردم و بازخوردی که گرفتم این بود که آن‌ها یک ابزارپوشیدنی (wearable device) با حس‌گرها و امکانات بیشتری می‌خواستند. زمانی که به دنبال پیدا کردن حس‌گرها و قابلیت‌های مختلف یک ساعت هوشمند رفتم دریافتم که هیچ‌وقت یک ساعت هوشمند ایده‌ال وجود نخواهد داشت؛ چراکه آدم‌ها مدل‌های زندگی متفاوتی دارند و این باعث می‌شود که نیازهای متفاوتی هم داشته باشند. راه‌حل من برای این مشکل BLOCKS بود. گفتم خوب است که بیاییم و در قالب‌بند این ساعت‌های هوشمند، گزینه‌های متعددی از حس‌گرها را به‌صورت ماژول‌های مختلف در اختیار کاربران قرار دهیم و مردم خودشان هرکدام را که دوست داشتند برای ساعت خود انتخاب کنند.
BLOCKS بر اساس نیازهای شما و توسط خود شما، طراحی می‌شود و آخرین ساعت هوشمندی است که لازم است بخرید! به‌جای اینکه هرسال یک ساعت هوشمند جدید بخرید، با BLOCKS می‌توانید به‌راحتی ساعت هوشمندی داشته باشید که با اضافه کردن قابلیت‌های مختلف، ماژول به ماژول، به‌روز شود. اکنون استارت‌آپ ما با چند کمپانی صاحب‌نام ازجمله Qualcomm و ARM در حال همکاری است، از چند سرمایه‌گذار برجسته جذب سرمایه کرده و مرحله تولید را نیز آغاز کرده است.
آیا اکنون تمام‌وقت مشغول استارت‌آپ خود هستید؟
امروز روز جشن فارغ‌التحصیلی من است؛ یعنی درواقع ازآنجاکه تا حالا من یک دانشجو بوده‌ام، روی کاغذ تا امروز من هیچ‌گاه تمام‌وقت روی استارت‌آپ کار نمی‌کرده‌ام، اما در عمل من همیشه مشغول کار بر روی استارت‌آپم بودم، شبانه‌روز و هر از چندی که وقت آزاد پیدا می‌کردم به درس‌هایم می‌رسیدم! هرچند با همین وضعیت هم توانستم با رتبه ممتاز فارغ‌التحصیل شوم.
از چه مرحله‌ای تصمیم گرفتید برای استارت‌آپ خود تشکیل گروه بدهید و افراد جدید استخدام کنید؟
این موضوع هیچ‌وقت به‌عنوان یک تصمیم از پیش گرفته‌شده اتفاق نیفتاد. من با آدم‌های مختلف درباره ایده‌‌ام صحبت می‌کردم، آن‌ها به ایده علاقه‌مند می‌شدند و شروع به کمک می‌کردند و بعد تبدیل به کارمندانی تمام‌وقت می‌شدند. پرواضح است که هرچه بیشتر می‌گذشت فرآیند کلی کار رسمی‌تر می‌شد و استخدام‌ها هم از طریق فرآیند خاص خودش صورت می‌گرفت.
در این مدتی که از آغاز کارآفرینی شما گذشته، چه اشتباهات قابل‌ذکری مرتکب شدید؟ چه تجاربی برای شما به همراه داشت؟
البته که زندگی پر از اشتباهات مختلف است؛ چیزی که مهم است به حداقل رساندن این اشتباهات و یادگیری از آن‌هاست و از همه مهم‌تر پذیرفتن اشتباهات و اعتراف به آن‌ها و بعد جستجو برای یافتن یک راه‌حل در کمترین زمان ممکن.
برخی از اشتباهاتی که به یاد می‌آورم، یکی توسعه سریع و زودتر از موعد استارت‌آپم بود (استخدام سریع پرسنل)، دیگری اختصاص ندادن زمان کافی برای کارهای حقوقی و اداری و دیگر مدیریت ذره‌بینی (micro-managing). تمام این‌ها برای گرداندن استارت‌آپم در ادامه راه و همین‌طور برای کمپانی‌های بعدیم در آینده تجربه گران‌بهایی خواهد بود.
از ابتدای راه‌اندازی استارت‌آپ خود، چگونه به ارزیابی عملکرد خود و استارت‌آپ‌تان می‌پردازید؟ چه شاخص‌هایی را اندازه می‌گیرید؟
استارت‌آپ‌های سخت‌افزاری (آن‌هایی که تولیدکننده ابزارهای فناوری هستند) کمی با استارت‌آپ‌های نرم‌افزاری متفاوت‌اند. استارت‌‌آپ‌هایی که محصول آن‌ها نرم‌افزار است، به تمرکز بر روی تعداد کاربران و رشد نیاز دارند، درحالی‌که نیاز اصلی یک استارت‌آپ سخت‌افزاری رسیدن به محصول نهایی است؛ چیزی نزدیک به دو تا سه سال زمان لازم دارد. درنتیجه شاخص‌ها برای یک استارت‌آپ سخت‌افزاری، در دوران پیش‌تولید، میزان سرمایه جذب‌شده، تعداد اعضای گروه، مرحله پروتوتایپ یا محصول اولیه و مدت‌زمانی که تا تولید محصول نهایی فاصله دارید است.
یکی از مشکلات بسیاری از استارت‌آپ‌ها ایجاد روابط مؤثر و سازنده با استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای دیگر است. گویا شما یک همکاری نزدیکی با شرکت Cronologics دارید. این ارتباط چگونه برقرار شد و تابه‌حال این نوع همکاری‌ها چه تجاربی برای شما به همراه داشته است؟
داشتن شرکای تجاری یکی دیگر از نکات مهم برای استارت‌آپ‌های سخت‌افزاری است. ما شرکای متعدد و بزرگی در حوزه فناوری داریم، ازجمله Qualcomm، ARM،Compal و غیره. ما هم‌چنین یک شریک تجاری در حوزه طراحی و مُد به نام Tateossian داریم. Cronologics که شامل گروهی از کارمندان سابق گوگل است، یکی از شرکای ما در حوزه نرم‌افزار است. انتخاب شریک تجاری خوب و فشار آوردن به آن‌ها برای حفظ یک رابطه‌ی کاری صادقانه، قابل‌اعتماد و اتکا و مبتنی بر رویکرد برنده-برنده و نیز یافتن شرکایی که به محصول شما و موفقیت آن توجه دارند بسیار حائز اهمیت است.
چه چیزهایی برای شما الهام‌بخش هستند و چگونه خلاقیت خود را افزایش می‌کنید؟
گوش دادن به موسیقی و سخنرانی‌های انگیزشی، تماشای ویدئوهای TED، گفت‌وگو با کارآفرینان دیگر و خواندن مقالات مرتبط. هم‌چنین، قدم زدن یا پیاده‌روی و فکر کردن نیز برای من الهام‌بخش هستند و به افزایش خلاقیت کمک می‌کنند.
اگر قرار بود دوباره شروع کنید چه‌کارهایی را متفاوت انجام می‌دادید؟ چه تخصصی را در خود قوی می‌کردید؟
در آن صورت من حتی زودتر شروع می‌کردم! من این استارت‌آپ را زمانی که ۱۹ سال‌ام بود شروع کردم، اما شاید حتی بهتر بود زمانی که در دبیرستان بودم این کار را شروع می‌کردم. هرچه جوان‌تر باشید، مهارت‌های مختلف و بیشتری را می‌توانید یاد بگیرید. یادگیری برای فعالیت در قالب گروه، مهارت سخنرانی و ارائه‌های حضوری، مهارت گوش دادن و غیره، این‌ها مهارت‌های مهمی هستند که شما هرگز بدون انجام دادن و تمرین آن‌ها یاد نمی‌گیرید. من امیدوارم در دبیرستان‌های ما در ایران توجه بیشتری به این مهارت‌ها صورت بگیرد. با افزایش سن، زمان کمتری برای یادگیری این مهارت‌های ابتدایی ولی مهم خواهید داشت.
ضمن تشکر فراوان بابت وقتی‌که به این مصاحبه اختصاص دادید، در پایان چه توصیه یا پیشنهادی برای جوانان علاقه‌مند به کارآفرینی دارید؟
چیزی به اسم «بهترین زمان» برای شروع هیچ کاری وجود ندارد. شما هیچ‌گاه نباید منتظر رسیدن لحظه خاصی برای آغاز کار و پیگیری ایده و رؤیاهایتان باشید. اگر بخواهید منتظر رسیدن آن لحظه به‌خصوص بمانید، هرگز شروعی در کار نخواهد بود. اگر به موضوعی علاقه‌مندید، شروع کنید! این خیلی مهم است که ایده‌ی موردعلاقه خود را پیدا کنید و روی آن کار بکنید و آن را به جلو ببرید. شما همیشه می‌توانید در طول مسیر تغییرات لازم را اعمال کنید و حتی چرخش و تغییر مسیر داشته باشید، چیزی که مهم است شروع فعالیت است؛ همین‌الان!
